Ryzyko inwestycji venture capital

Fundusze venture capital udzielają wsparcia finansowego głównie niepewnym przedsięwzięciom, licząc na wyższe zyski w przyszłości. Planowane podejmowanie ryzyka prowadzi do jego dywersyfikacji poprzez łączenie klasycznego obcego finansowania z czasową współwłasnością inwestora. Zakres tego ryzyka wiąże się z możliwością utraty kapitału na skutek ewentualnego niepowodzenia danej inwestycji lub uzyskanie dochodów niższych od zakładanych. Warto pamiętać, że inwestor venture capital nie posiada żadnego gwarantowanego zysku od przekazanego kapitału w przeciwieństwie do kapitału obcego, który jasno określa wysokość i termin spłaty oprocentowania. Venture capital to fundusze wprowadzane do przedsiębiorstwa jako kapitał własny, niekorzystający z zabezpieczeń prawnych dotyczących zwrotu.

W związku z tym, wyróżnia się dwa podstawowe zagrożenia dotyczące funduszy venture capital. Pierwszym jest ryzyko niepowodzenia finansowego wspieranej inwestycji i utrata całości lub części wyłożonego kapitału. Drugie zagrożenie dotyczy planowanego dochodu z inwestycji, który może być niższy lub zostać uzyskany w znacznie dłuższym okresie.

Fundusz nabywając udziały w przedsiębiorstwie odpowiada własnym kapitałem w przypadku bankructwa wspieranej firmy. Przyjmuje się, że straty funduszu poniesione w przypadku bankructwa podmiotu inwestycyjnego są niwelowane za pomocą odpisów dokonywanych przez venture capital w skali roku na ten cel. Wynoszą one od 3 do 5% wartości kapitału, który inwestują. Ryzyko związane z dochodem odnosi się do charakteru finansowanego przedsięwzięcia. Fundusz może jedynie szacować potencjalny zysk. Realizacja planów jest zazwyczaj obarczona wysokim ryzykiem. To ryzyko można podzielić na wewnętrzne oraz zewnętrzne. Pierwsze dotyczy samego projektu, a drugie czynników zewnętrznych warunkujących jego realizację.

Ryzyko techniczne nierozerwalnie wiąże się z procesem inwestowania poprzez fundusze venture capital i określa się je jako bardzo wysokie. Inwestowanie w przedsiębiorstwa znajdujące się we wczesnych fazach realizacji projektu łączy się z niepewnością dotyczącą powstania finalnego projektu i jego ewentualnego przekształcenia w gotowy produkt. Im bardziej zaawansowany projekt, tym mniejsze ryzyko.
Ryzyko wynika też z samej oceny (ryzyko oceny) projektu na podstawie zgromadzonych informacji. Finansowanie innowacji może obniżać ocenę szansy powodzenia, która nie zawsze jest w stanie przewidzieć zachowanie rynku. Kapitałobiorca powinien posiadać odpowiednie obliczenia potwierdzające szanse na sukces danego przedsięwzięcia.

O ryzyku planowania mówi się podczas sporządzania planów inwestycji. Istnieje wtedy niepewność co do słuszności przyjętych założeń. Niepewność można zniwelować stosując doświadczenie wynikające z realizacji podobnych projektów. W inwestycjach nowatorskich nie zawsze będzie to możliwe i w takich przypadkach ryzyka nie da się zmniejszyć.

Ryzyko realizacji odnosi się do osób zarządzających firmą. Zespół menadżerów nie zawsze jest w stanie zrealizować podjęte zobowiązania wobec inwestorów. Ryzyko realizacji znacząco wzrasta w przypadku nowych przedsiębiorstw i młodej kadry kierowniczej.

Często mówi się też o ryzyku zaopatrzenia wynikającym z tak zwanego ryzyka zewnętrznego. Możliwość pozyskania czynników produkcji niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia przenosi się na ryzyko realizacji całego planu inwestycji. W kwestii innowacji technologicznych zagrożenie dodatkowo wzrasta, ponieważ niezwykle trudno ocenić, kiedy i w jakiej cenie uda się pozyskać potrzebne materiały.
Ryzyko rynku zbytu w przypadku finansowania typu venture capital jest bardzo wysokie. Wiąże się przede wszystkim z nieufnością klientów do nowości oraz zachowaniem konkurencji.

Ryzyko realizacji, oceny projektu i planowania mają charakter subiektywny, ponieważ są związane z jednostką sporządzającą plany, odpowiedzialną za ich realizację i dokonującą oceny. Wysokość takiego ryzyka może dość skutecznie zniwelować doświadczenie, wiedza, motywacje i umiejętności poszczególnych uczestników inwestycji.

Venture capital starają się niwelować ryzyka występujące podczas inwestycji dokonując szeregu działań:

• Dywersyfikując udziały poprzez wnoszenie udziałów mniejszościowych.
• Przeprowadzając dokładne analizy oceny projektów.
• Wspomagając przedsiębiorstwo udziałowe w procesie zarządzania.
• Inwestując w firmy, które pozytywnie przeszły weryfikację rynku.
• Tworząc zabezpieczenia instytucjonalne.

Zabezpieczenia instytucjonalne mogą ograniczać ryzyko danego przedsięwzięcia. Rozwiązanie te może wprowadzać państwo lub inwestorzy. Państwo korzysta tutaj z systemu gwarancji dla funduszy venture capital, które dokonują inwestycji w oparciu o środki publiczne. Korzystanie z tej formy zabezpieczenia wiąże się z koniecznością spełnienia określonych warunków. Inicjatywa własna venture capital dotyczy systemu zabezpieczeń przed ryzykiem inwestycyjnym. Instytucje gwarancyjne są wtedy w stanie udzielić zabezpieczenia dla pokrycia strat, gdy dochodzi do utraty kapitału. Jednak należy pamiętać, że dodatkowa ochrona przed ryzykiem, to wyższe koszty udziału w przedsięwzięciu. Wszystko zależy od możliwości danego funduszu, perspektywy zysku i stopnia ryzyka jakie może ponieść inwestując w dany projekt.